Қазіргі заманғы өңдеу өнеркәсібі технологиялық инновацияларға, жаһандануға және нарықтың жаңа талаптарының әсерінен елеулі өзгерістер кезеңін бастан өткеруде. Қазіргі таңда бәсекелестік пен тұрақты дамуға деген ұмтылыс жағдайында кәсіпорындар жаңа жағдайларға бейімделуге мәжбүр. "QazIndustry" Қазақстандық идустрия және экспорт орталығының Өңірлерді дамыту дирекциясы алдағы жылдары өңдеу өнеркәсібінің болашағын айқындайтын 5-негізгі трендті ұсынды.

Өндірісті автоматтандыру және роботтандыру. Өндірістік процестерді автоматтандыру - ең көрнекті және маңызды трендтердің бірі. Жыл сайын кәсіпорындар технологиялық процестердің тиімділігін арттыру, шығындарды азайту және өнім сапасын жақсарту үшін роботтық жүйелерді енгізуде. Дәлдік жағдайында жұмыс істейтін роботтар адам еңбегіне қарағанда тапсырмаларды тезірек және аз қателіктермен орындай алады.

Жасанды интеллект (AI), заттар интернеті (IoT) және машиналық оқыту технологияларын қолдану арқылы «ақылды зауыттарға» көшу өндіріс процестерін оңтайландыруға және ықтимал ақауларды болжауға мүмкіндік беретін жүйелерді дамытуға ықпал етеді. Бұл жабдықтың жұмыс уақытын қысқартып, өнімділікті арттыруға септігін тигізеді.

Робототехника мен автоматизация тек өндірісте ғана емес, сонымен қатар күнделікті өмірде де барған сайын кеңінен қолданылатын болады. Дубай болашақ қорының (Dubai Future Foundation) деректеріне сәйкес, ашық жасанды интеллект (ЖИ) модельдерінің нарық көлемі 2030 жылға қарай 20 миллиард долларды құрайды.

Тұрақты өндіріс және экология. Климаттың өзгеру мәселесі мен көміртек ізін азайту талаптары компанияларды өндірістік процестерін қайта қарауға мәжбүр етеді. Экологиялық таза технологияларды енгізу, жаңартылатын энергия көздерін пайдалану және қалдықтарды азайту қазіргі бәсекеге қабілеттіліктің басты факторларына айналуда.

Өндірістік кәсіпорындар «жұмылдырылған цикл» принциптерін енгізуде, мұнда өндіріс қалдықтары басқа процестерде қайта пайдаланылады, бұл қоршаған ортаға теріс әсерді минимизациялайды. Мұндай шешімдер тек ресурстарды үнемдеуге ғана емес, сонымен қатар экологиялық стандарттарға бағытталған тұтынушылар мен инвесторлар арасында компанияның репутациясын арттыруға да көмектеседі. Мысалы, швед компаниясы IKEA көміртек ізін азайту бойынша белсенді жұмыстар атқаруда. Олар қайта өңделген материалдарды пайдаланып, экологиялық стандарттарға сай өнімдер әзірлеуде. Нәтижесінде, 2030 жылға қарай IKEA көміртекті бейтарап компанияға айналуды жоспарлап отыр, бұл жергілікті экожүйе мен экономикада оң өзгерістерге әкеледі.

 Материалдар революциясы. Жасанды интеллектке негізделген әзірлемелер (биополимерлер, биофабрикалар, және химиялық өңдеу) пластмассалармен бәсекеге түсе алатын жаңа экоматериалдарды жасауға ықпал етеді.

Аддитивті технологиялар, яғни 3D-басып шығару, үздіксіз дамып, өнеркәсіпте көбірек қолданылуда. Бұл технологиялар күрделі бөлшектер мен өнімдерді жоғары дәлдікпен жасауды қамтамасыз етіп, қалдықтарды азайтып, материалдарды үнемдеуге мүмкіндік береді.

3D-басып шығару жаңа өнімдерді жылдам прототиптеуге мүмкіндік береді және нарыққа шығу мерзімін қысқартады. Сонымен қатар, бұл технология өндірісті кастомизациялауға жол ашады, яғни компаниялар өнімдерін нақты клиенттердің сұраныстарына бейімдеп, сонымен бірге экономикалық тиімділіктерін сақтап қалуға мүмкіндік алады.

Микроэлектроника, нанороботехника және сенсорлық технологиялар сияқты салаларды түрлендіретін наноөлшемді 3D басып шығару және нано басып шығару басты назарда болады. Нано басып шығару кішкентай 10 нанометрлік үлгілерді жасайды, бұл әсіресе 2025 жылға қарай көлемі

2 триллион долларды құрайтын өсіп келе жатқан фотондық индустрия үшін аса маңызды.

Жасанды интеллект пен үлкен деректердің интеграциясы. 2024 жылы Давос (Швейцария) дүниежүзілік экономикалық форумында жасанды интеллект технологиялары басты назарға алынды.

Жасанды интеллект қазіргі әлемдегі маңызды өзгерістердің бірі ретінде қарастырылды. Сарапшылар генеративті жасанды интеллект (GenAI) жаһандық нарығының үлкен серпіліске дайын екенін айтады — 2031 жылға қарай оның көлемі 1 триллион долларды құрайды. Осы салада ең ықпалды қатысушылары ретінде БАӘ мен Сауд Арабиясы ерекшеленеді.

Жасанды интеллект және үлкен деректерді талдау өңдеу өнеркәсібіне терең еніп жатыр. Жасанды интеллект көмегімен компаниялар сұранысты болжау, қорды басқару және жеткізу тізбектерін оңтайландыра алады. Машиналық оқыту модельдері нақты уақыттағы деректердің үлкен көлемін талдай алады, жасырын тәуелділіктерді анықтайды және дәлірек және уақтылы шешім қабылдауға көмектеседі.

Маңызды аспектілердің бірі - компанияларға жабдықтың ықтимал бұзылуын алдын ала анықтауға және олардың алдын алуға мүмкіндік беретін болжамды аналитика және бұл жөндеу шығындарын азайтады және өнімділікті арттырады.

 Жеткізу тізбегін цифрландыру. Жеткізу тізбегін тиімді басқару жаһандық өнеркәсіпте табысқа жетудің маңызды факторына айналуда. IoT, блокчейн және бұлттық технологияларды цифрландыру және интеграциялау шикізатты алудан бастап дайын өнімді клиентке жеткізуге дейінгі жеткізу процесінің әрбір қадамын нақты уақыт режимінде бақылауға және бақылауға мүмкіндік береді. Осы технологиялардың арқасында компаниялар сұраныстың өзгеруіне тез бейімделе алады, өндірістің барлық кезеңдерінде өнімнің сапасын бақылайды және жеткізілімнің үзілуіне байланысты тәуекелдерді азайтады. Бұл әсіресе жаһандық дағдарыстар мен пандемиялар жағдайында маңызды, өйткені жеткізу тізбектерінің тұрақтылығы ең үлкен артықшылықтардың бірі болып табылады.

Өңдеу өнеркәсібі жаңа технологиялар мен сын-қатерлердің әсерінен тез өзгеруде. Автоматтандыру, тұрақты даму, 3D басып шығару, жасанды интеллект және жеткізу тізбегін цифрландыру саланың болашағын анықтайтын негізгі трендтердің бір бөлігі ғана. Осы өзгерістерге бейімделуге және жаңа технологияларға инвестиция салуға дайын компаниялар бәсекеге қабілеттілігін арттырып қана қоймай, жаһандық экономикалық өзгерістер жағдайында ұзақ мерзімді тұрақты дамуды қамтамасыз ете алады.