Ресей, Екатеринбург қаласында 10-13 шілде аралығында өткен, ірі халықаралық өнеркәсіптік көрмелердің бірі «Иннопром-2017» көрмесі өз жұмысын аяқтады. 

Осы жылы көрмеде «ҚИДИ» АҚ индустриалды саясат Орталық директорының өкілі Салтанат Жұмабекова мен Орталықтың бас сарапшысы Алмат Расиль «Қазақстан индустрия даму институты» акционерлік қоғамының өкілі ретінде қатысты.   

ЕЭҚ өндірістік ынтымақтастығының тиімді шарттары бойынша дөңгелек үстел жұмысы барысында ЦИП АҚ «ҚИДИ» директоры Салтанат Жумабекова «ЕЭҚ –нда өндірістік ынтымақтастық: болашағы мен мүмкіндіктері (кооперация, әлеуеті, ынталандыру механизмдері, пайда)» тақырыбында баяндамамен сөз сөйледі.   

С.Жұмабекова өз баяндамасында ЕЭҚ мәселелері мен болашақ даму аспектілерін атап өтті, ал бұл экономика дамуының, өндірістік кешендерінің тең еместігі, ЕЭҚ мүше - елдердің өндірістік құрылымдарының әртүрлілігі, сонымен қатар Еуразия даму банкінің рөлі туралы, территориялық кластерлердің даму маңыздылығы және шекаралық ынтымақтастық және «Индустрия 4.0» элементтерін ендіру туралы баяндады.  

Сонымен, баяндамашының сөзі бойынша, логистика өндірістік ынтымақастықты дамытудың маңызды элементі болып табылады. Ал кластерлік саясат ЕЭҚ интеграциялық үдерістерінің драйвері бола алады. 

- Егер бұрынғы уақытта интеграциялық бірлестіктерді құрудағы мақсат тек тауар айналамын ұлғайтуды ғана көздеген болса, қазіргі уақытта интеграция арқылы толыққанды өндірістік –сауда кешендерін құруға талпыныс жасайды. Осы кешендер қосымша құн тізбектер жүйесі арқылы ғана жүзеге асырыла алады,- деп атап өтті Орталық диреекторы.   

Сонымен қатар, ол өз баяндамасында кооперацияны дамыту элементтерінің бірі шекаралық ынтымақтастықты дамыту екендігін атап өтті. Жайлы георграфиялық орналасуы және жолға салынған көлік жолдары есебінен шекаралас аймақтар  жеткізілім мүмкіндіктерін қарастыру тұрғысынан және бірлескен кооперциялық жобаларды жолға қою орынды болып табылады. Осы кооперациялар аясында бизнес дамуының аймақаралық сәйкестігін пайдалана отыра, дамуда кластерлік тәсілдердің тізілуі мүмкін. Мысалы, Қазақстан мен РФ шекаралас аудандарын қарастырсақ, барлығы 12,экспорттық әлеуеттің жоғары шоғырлануы байқалады, ол ресейге шығарылатын экспорттың тек жартысын құрайды. Екі жақтағы шаруашылық субьектілерінің өзара қарым –қатынасының, олардың арасындағы кеден кедергілерінің алып тастауды қамтамасыз ететін жаңа шарттары аталған аудандарға жеткізілімді ұлғайтуға және кооперациялық өзара қатынасты дамытуға жаңа мүмкіндіктер береді.       

  Даму мен  Индустрии 4.0 имплементциясына қатысты, бұл тұжырымдама Қазақстанда да ЕЭҚ да экономиканың бәсекеге қабілеттілігінің маңызды міндеттері болып табылады, Концепции 4:0 жүзеге асырудың негізі ұлттық шаралар мен механизмдер болады. Сондықтан, С.Жумабекова Қазақстанның қазіргі жағдайы туралы баяндап берді.   Сонымен, оның берген ақпараты бойынша, Қазақстан Индустрия 4.0 элементтерін ендіру және дамыту бойынша іс –шаралар қабылданды: нормативті –құқықтық база әзірленуде, төртінші өндірістік революция элементтері енген 2025 жылға дейін базалық өндіріс салаларын қайта техникалық қаруландыру бойынша шаралар кешенін бекіту жоспарланған. Қазақстанның өндіріс секторларының қайта өңдеу кәсіпорындарында сандық технологияны ендіруді ынталандыру шаралары мен нақты бағыттарын анықтау жоспарланған. Және осыған орай, ЕЭҚ аясында синергетикалық эффектіге максималды қол жеткізу   және біздің әрекеттерімізді кейін келісімі үшін өндірісті сандық технология көшіру бойынша тығыз ынтымақсатыстықта жұмыс жасау қажеттілігін атап өтті.    

Одан басқа, кедергілер, «Белой книгадан» алып тастау мен шектеулер туралы мәселелер қозғалды. Барлығы «Белая книгада» барлық қатысушы - елдермен келісілген,  Одақтың ішкі нарығында бар, 60 тіркелген кедергі бар. Оның 17 –алынып тасталды,34 –шектеу, ал қалған 9 – кедергі.    

Бірақ, С.Жұмабекованың ақпараты бойынша, барлық Одақ мүше – елдері таныған, тек қана бөгеттер ғана көрсетілген, сондықтан бір мемлекет ендірген протекционистік шара және басқа ЕЭҚ басқа мемлекеттері үшін  қол жеткізуіне шектеу қоятын міндет өз шешімін өте ауыр табуда.  

Осындай кедергілерге Ресейде бекітілген шектеуді жатқызуға болады. Ресейде шығарылған аналогтарға қатысы жоқ өндірістік өнімдердге шектеу қойылған, яғни өнім Ресей нарығына тек осы тауар РФ өндірілмеген ғана болса, РФ Сауда –өндірістік палатасы рұқсат берсе ғана қойылады  (РФ Үкіметінің 2015 жылы 17 шілдедегі №719 Қаулысы) 

  С.Жумабекованың пікірінше, мұндай жағдайларда, жекелеген шешімдерді, сырттан жағдайды айқын анықтау үшін,   сыртқы компания дайындағаны дұрыс деп есептейді.  

- «Белая книга»тек қана өзектендірілуі тиіс емес, сонымен қатар шектеулі нарық тұрғысынан кедергілер мен шектеулерді қарастыру керек және бірінші кезекте кедергілерді ЕЭҚ  бәсекеге қабілетті және масштабты ойыншылардың пайдасына шешу керек. Осы уақытта, бар кедергілерді шешу  және ЕЭҚ аясында қол жеткізген және екі жақты келісімдерді адал орындау арқылы ЕЭҚ барлық нарығында біздің тауар өндірушілері үшін қолайлы жағдай туғызу керек,- деп ойын қорытындыды С.Жумабекова. 

Сонымен бірге ұсыныстар да болды. Мысалы,  қазақстандық сарапшы   жүйелі негізде, ЦСС (құнды құрудың тізбесі) дайындаумен болашақ жобаларын анықтау бойынша Одақтың барлық елдерін тарта отыра, дайындық жұмыстарын жүргізуді ұсынды.     Оның пікірінше, мұндай жобалар нарықтық тартымдылығы мен базалық құзіреттіліктің болуы тұрғысынан бизнес үшін қызықты болуы тиіс, сонымен ол өндірістік ынтымақсатық үшін бизнес –ортаны ынталандырады. Ал мінсіз жағдайларда, ЕЭҚ әрбір елдерінің әлеуетін пайдаланумен құн жасаудың өтпелі тізбегін   қалыптастыруға арнайы мүмкіндіктерін құру қажет.   

Жалпы, қазақстандық скипердің пікірше, ЕЭҚ аясында өзара тиімді ынтымақтастық   тәжірибесін ұлғайту, өңірлік және әлемдік нарықта тауар, қызмет көрсету, технологияны экспорттауға қолайлы жағдайды қамтамасыз етуге көмектеседі.  

Үш күндік жұмыс іссапары барысында «ҚИДИ» АҚ сарапшылары бірқатар дөңгелек үстел жұмысына қатысты,   онда өндірістік саясаттың құралы ретінде арнайы инвестициялық жобалардың қажеттілігі, индустриалды автоматттандыру мәселелері, өндірісті роботтандыру, сонымен қатар энергия құралдарын импорт айырбастау бойынша ынтымақастық жобалары, жаңартылған энергия көздері және т.б. мәселелері қарастырылды. 

20 мемлекеттен 600-ден астам өндіріс компаниялары өз өнімдерін көрмеге ұсынды.   Көрмені өткізудің сегізінші жылы әлемдік технологиялық көшбасшы ретінде,   серіктес – мемлекет Жапония болды.  

  Алмат Расильдің сөзінше, Ресей, Жапония, Корея, Германия және басқа да мемлекеттерден ірі кәсіпорындар қатысқан, көрмекелісімдер үшін өте жақсы алаң болды, өкінішке орай Қазақстаннан кәсіпорындар қатысқан жоқ.